Przemysł węglowy, będący niegdyś podstawą ukraińskiej gospodarki, znajduje się obecnie w stanie głębokiego upadku. Według Izby Obrachunkowej na początku lat 90. na Ukrainie działało 276 kopalń, a roczna produkcja węgla sięgała 193 mln ton. Jednak do 2014 roku w kraju działały zaledwie 33 kopalnie państwowe, które produkowały 10,9 mln ton węgla.

Upadek branży utrzymywał się, a produkcja w 2021 r. spadnie do 2,9 mln ton. Sytuacja pogorszyła się jeszcze bardziej po rozpoczęciu rosyjskiej agresji na pełną skalę 24 lutego 2022 roku, kiedy na czasowo okupowanym terytorium znalazło się około jednej czwartej państwowych kopalń. Znacząco ograniczyło to możliwości wydobycia węgla na Ukrainie i zagroziło bezpieczeństwu energetycznemu kraju.

Oprócz strat fizycznych kopalń, dodatkowym wyzwaniem dla państwa stał się proces zamykania przedsiębiorstw non-profit. Zamknięcie kopalń to długi i kosztowny proces, który może trwać latami. Zajęcie się kwestiami środowiskowymi i społecznymi, w tym zatrudnienie tysięcy górników, którzy stracili pracę, wymaga znacznych zasobów.

Szczególnie niepokojący jest fakt, że Ukraina utraciła kontrolę nad bogatymi zasobami naturalnymi zajętych terytoriów. Eksperci szacują, że łączna wartość ukraińskich złóż węgla, ropy, gazu i metali znajdujących się obecnie pod kontrolą Rosji wynosi co najmniej 12,4 biliona dolarów. Przechwytywane zasoby obejmują 63% złóż węgla, 11% złóż ropy naftowej, 20% złóż gazu, 42% złóż metali i 33% złóż metali ziem rzadkich i minerałów krytycznych.

Straty te znacząco ograniczają potencjał gospodarczy Ukrainy i stwarzają dodatkowe wyzwania dla odbudowy sektora energetycznego po zakończeniu wojny. Rząd kraju stoi przed koniecznością zreformowania przemysłu, znalezienia nowych źródeł energii i przywrócenia kontroli nad zasobami strategicznymi w celu zapewnienia bezpieczeństwa narodowego i stabilności gospodarczej.

Przemysł węglowy pozostaje ważnym, ale wymagającym obszarem rozwoju i potrzebuje znacznych inwestycji oraz międzynarodowego wsparcia, aby podnieść się po latach strat i wydarzeń kryzysowych.