W warunkach ciągłych zmian klimatycznych i trwającej wojny sektor rolniczy Ukrainy stoi przed wieloma wyzwaniami. Jednym z takich wyzwań są zbiory żyta, które nie zaspokajają nawet krajowych potrzeb kraju. Według Oleksandra Nechiporenko, zastępcy dyrektora Instytutu Ekonomiki Rolnictwa, Żyto, choć przystosowuje się do mniej korzystnych warunków uprawy, plonuje stabilnie nawet przy niskiej wilgotności. Tegoroczne zbiory okazały się jednak znacznie mniejsze od potrzebnych.

Żyto to roślina odporna na zimno, która dobrze rośnie na różnych glebach, nawet tych, na których inne zboża nie mogą przetrwać. Doskonale przystosowuje się do gleb lekkich i średnich, toleruje także gleby piaszczyste i kwaśne. Dzięki swojej bezpretensjonalności kultura ta cieszyła się dużą popularnością na terenach o trudnych warunkach rolniczych, zwłaszcza na Polesiu, gdzie tradycyjnie uprawiano ponad 70% całego żyta na Ukrainie.

Przed inwazją na Rosję na pełną skalę w 2022 r. największe wolumeny produkcji żyta obserwowano w obwodach czernihowskim, żytomierskim i kijowskim. Prym wiodło obwód czernihowski z udziałem 28,5% ogółu zbiorów. Istotnymi producentami byli także obwód żytomierski (12,2%) i obwód kijowski (12%). Wojna zmieniła jednak strukturę obszarów uprawnych i dziś zmienił się model produkcji.

W 2024 r. pierwsze miejsce pod względem zbiorów żyta zajął obwód rówieński, dostarczając 17,2% ogółu zbiorów. Na drugim miejscu znajduje się obwód wołyński z udziałem 15,9%. Jednocześnie obwód czernihowski, będący przed wojną jednym z głównych producentów, utracił znaczną część swoich obszarów uprawnych. Ze względu na trzykrotne zmniejszenie powierzchni upraw udział obwodu czernihowskiego w całkowitych zbiorach żyta wynosi zaledwie 13,9%.

Ogółem zbiory żyta na Ukrainie w tym roku wyniosły 221 tys. ton, czyli o ponad 50 tys. ton mniej niż potrzeba na pokrycie wewnętrznych potrzeb kraju. Dla porównania w 2021 roku zbiory żyta brutto wyniosły 593 tys. ton. Niedobory te powodują konieczność importu żyta i innych zbóż, aby zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe.

Spadek produkcji żyta to nie tylko konsekwencja agresji militarnej, ale także wpływu zmian klimatycznych, który znajduje odzwierciedlenie w sektorze rolniczym. Rząd i rolnicy już pracują nad znalezieniem rozwiązań adaptacyjnych do nowych warunków, jednak sytuacja pozostaje trudna, a Ukraina powinna zadbać o zachowanie i rozwój rolnictwa, szczególnie w takich regionach jak Polesie.